ಪದ್ಯಪಾನ – पद्यपानम्

1) ಶ್ರೀಲಲಿತಾ ರೂಪನಗುಡಿಯವರ ಪರಿಹಾರ:
पितृवनतटे भर्त्रा साकं विहृत्य समागत-
प्रियकर-कराल्लब्धोन्मत्तं निपीय कपर्दिनः ।
परिचर-सती संभोज्यार्थं त्वघोर-समाहृतं
पिशितमशितं कृत्वा हृष्टा ललास मृगी मुदा ॥
ಉನ್ಮತ್ತ – ದತ್ತೂರ. ಶಿವನೊಡನೆ ಸ್ಮಶಾನದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅವನ ಪರಿಚರನಾದ ಜಿಂಕೆಯು ಮರಳಿ ಬರುವಾಗ ತನ್ನ ಪತ್ನಿಗೆ ಭಾಂಗವನ್ನೂ ಮಾಂಸವನ್ನೂ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು ಎಂದು ಆಶಯ. ಇದು ನನ್ನ ಪರಿಹಾರವಲ್ಲ – ನನ್ನ ಮಗಳದು. ಅದನ್ನೇ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ versify ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಗಣೇಶ್ ಸರ್ ಅದನ್ನು ಮತ್ತೂ ಸ್ವಲ್ಪ ತಿದ್ದಿದ್ದಾರೆ.

2) ಗಣೇಶಭಟ್ಟ ಕೊಪ್ಪಲತೋಟರ ಪರಿಹಾರ-೧:
ಹರಿಕರಿಗಳೊಳ್ ವೈರಂ ದೂರಂಗೊಳಿಪ್ಪ ತಪೋವನಂ
ಮೆರೆಗುಮಿಳೆಯೊಳ್ ದೌಷ್ಟ್ಯಂಬೆತ್ತೀ ಸ್ಥಲಂ, ಬಿಯದಂ ಕುಡಲ್|
ಹರಿಣಿಯೊಲವಿಂ ತಿಂದತ್ತಾಗಳ್ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ
ಚಿರದೆ ಕಲಿವರ್ ಸರ್ವರ್ ತಾಮಾಶ್ರಯಂ ಪಡೆದರ್ಕಳಿಂ||
(ಸಿಂಹ- ಆನೆಗಳ ವೈರವನ್ನು ದೂರಗೊಳಿಸುವ ತಪೋವನವೂ, ದುಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಪ್ರಸವಿಸಿದ ಈ ಸ್ಥಲವೂ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಧ/ಕಟುಕ ಕೊಟ್ಟಾಗ ಜಿಂಕೆ ಒಲವಿಂದ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿಂದಿತು. ತಮಗೆ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಕೊಟ್ಟವರಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲರೂ ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ)

3) ಗಣೇಶಭಟ್ಟ ಕೊಪ್ಪಲತೋಟರ ಪರಿಹಾರ-೨ (ಸುಧೀರ್ ಅವರು ಕೊಟ್ಟ ಒಂದು ಐಡಿಯಾದಂತೆ)
ತರಣಿ ತೆರಳಲ್ ಕಾಡೊಳ್ ಬೇಡರ್ ಸಮೀಕ್ಷಿಸಿ ಬೇಂಟೆಯೊಳ್
ದೊರೆತುದಡುತುಂ ಪಂಚಲ್ ಪೊಂದಲ್ ಮೊಲಂಗಳನೊಲ್ಲದೇ
ತರಳನಿಕರಂ ಪಕ್ವಂಗೊಂಡಿರ್ಪುದಂ ಸಲೆ ಪೊಂದುತುಂ
ಹರಿಣಿಯೊಲವಿಂ ತಿಂದತ್ತಾಗಳ್ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ||
(ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ ಆಗಿದೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಡರು ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಬೇಯಿಸಿ ಹಂಚುವಾಗ ತಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದ ಮೊಲಗಳನ್ನು ಒಲ್ಲದೇ, “ತರಳನಿಕರಂ” ಹರಿಣಿಯ ಒಲವಿಂ ಪಕ್ವಂಗೊಂಡಿರ್ಪುದಂ ಸಲೆ ಪೊಂದುತುಂ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ ತಿಂದತ್ತು- ತರಳರ ಗುಂಪು, ಜಿಂಕೆಯ ಮಾಂಸದ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ, ಬೇಯಿಸಿದ ಅದನ್ನು ತಿಂದಿತು)

4) ಕಾಂಚನಾರವರ ಪರಿಹಾರ-೧:
ಬೆರೆತು ಬೆಳೆಯಲ್ ವ್ಯಾಘ್ರವ್ರಾತಂಗಳೊಳ್ ಮಿಗಮೊಂದು ತಾಂ
ಕರುಣೆಯೊಡನೀ ಕ್ರೂರತ್ವಂ ಸಾಜದಿಂದೊಡಗೂಡಿರಲ್
ತೊರೆಯೆ ದಿಟದಿಂ ಸಸ್ಯಾಹಾರಂ, ಮೊಲಂ ಬಲಿಯಾಗಿರಲ್
ಹರಿಣಿಯೊಲವಿಂ ತಿಂದತ್ತಾಗಳ್ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ||
(ಹುಲಿಯ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಹರಿಣಿ…)

5) ಕಾಂಚನಾರವರ ಪರಿಹಾರ-೨:
ನರಿಯೊ ವೃಕಮೋ ಪೆರ್ಬಾವೋ! ತಾಂ ಸಸಾರದೆ ಸಿಲ್ಕಲಾ
ಚಿರತೆಯಮಮಾ ಸ್ವಾದಕ್ಕೆಂದುಂ ಮಿಗಂಗಳನಾಂತಿರಲ್,
ಸುರಿದ ತೆರದಿಂ ಬೆಂಗಾಡೊಳ್ವರ್ಷಮಂದೆದುರಾದೊಡಂ
ಹರಿಣಿಯೊಲವಿಂ ತಿಂದತ್ತಾಗಳ್ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ!
ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸುಲಭವಾಗೆ ಆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತಿರಲಾಗಿ, ತನ್ನ ಸ್ವಾದಕ್ಕೆಂದು ಮೃಗಗಳನ್ನವಲಂಬಿಸಿದ್ದ ಚಿರತೆಗೊಮ್ಮೆ ಬೆಂಗಾಡಿ ನಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಸುರಿದಂತೆ ಹರಿಣಿಯು ಎದುರಾದಾಗ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಂದಿತು.

6) ಸುಧೀರ ಕೇಸರಿಯವರ ಪರಿಹಾರ:
झटिति वमनं वारं वारं, सुभोज्यधिया पुनः|
पिशितमशितं, कृत्वा हृष्टा ललास मृगी मुदा॥

7) ಉಷಾರವರ ಪರಿಹಾರ:
ಹರಿಣಶಿರದಿರ್ಪಂತಾಶೃಂಗಂ ತರಾವರಿ ತುಂಡೆನಲ್
ಕರುಳಕುಡಿಯುಂ ಪೊಂದಲ್ಕೆಂದುಂ ವಿಚಿತ್ರದ ಕೊಂಬನೇ|
ಮರುಳಮದೊ ತಾಂ ಗರ್ಭಂ ಮೈವೆತ್ತುದಾ ಮಮತಾಮಯೀ
ಹರಿಣಿಯೊಲವಿಂ ತಿಂದತ್ತಾಗಳ್ ಜಲಕ್ಕನೆ ಮಾಂಸಮಂ!!
ಹರಿಣದ ಕೊಂಬು ಒಂದು ಬಗೆಯ ತುಂಡು ಎಂದು ತಿಳಿದು, ತನ್ನ ಮಗುವಿಗೆ ಕೊಂಬು ಬರಲೆಂದು ಮರುಳು ಹರಿಣಿ ತುಂಡು ~ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿಂದಿತು!!

1) ಶ್ರೀ ರಾ. ಗಣೇಶರ ಪರಿಹಾರ:
ಪದಪಿಂ ಪಾರ್ವತಿಯಂದು ಚಂದದ ತಪಸ್ಸಂ ಗೆಯ್ದು ಸರ್ವೇಶನಂ
ಸದಯಾನಂದನಚೈತ್ರನಂ ಮದುವೆಯಾಗಲ್ಕೆಂದು ನೋನಲ್ ಸ್ವಯಂ|
ಚಿದಚಿದ್ರೂಪಧರಂ ಸಮೀಪಿಸಿ ಕರಂಗೊಳ್ವಾಗಳೆಂಬರ್ ಬುಧರ್
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ||

2) ಶಶಿಕಿರಣ್ ರವರ ಪರಿಹಾರ:
ಕಲ್ಯಸ್ಫಾಯದತೀವ್ರರಾಗವಿಗಲದ್ವೈಶದ್ಯಕಲ್ಪಾಂ ಕವಿ-
ಸ್ಫೂರ್ತಿಸ್ಫೂರ್ಜಿತವಕ್ರವಾಗನುಕೃತಿಂ ತಾಂ ಕೃತ್ರಿಮತ್ವಾತಿಗಾಮ್|
ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಸ್ಮೇರತತಿಂ ಪಿತಾ ಪ್ರಿಯಶಿಶೋರ್ಲೀನಕ್ಲಮಃ ಸ್ಯಾತ್ತಥಾ
ಸಿಂಧುಂ ಸತ್ವರಮೀಕ್ಷ್ಯ ತತ್ತನುತನೌ ಸಂಲೀಯತೇ ಸಾಗರಃ||
(ಮುಂಜಾನೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹರಡಿರುವ ನವುರಾದ ಕೆಂಪಿನಲ್ಲಿಯ ವಿಶದತೆಯಂತಿರುವ, ಕವಿಯ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಿಂದ ಮಿಂಚಿದ ವಕ್ರತೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ, ಕೃತ್ರಿಮತೆಯ ಲೇಶವೂ ಇಲ್ಲದ ಮಗುವಿನ ನಗುವನ್ನು ನೆನೆದು ಹೇಗೆ ತಂದೆ ತನ್ನ ಶ್ರಮವನ್ವು ಕರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವನೋ ಹಾಗೆ–ನದಿಯನ್ನು ಕಂಡ ಸಮುದ್ರ ಅದರಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುತ್ತದೆ.

3) ಕಾಂಚನಾರವರ ಪರಿಹಾರ-೧:
ಎದುರೊಳ್ ಬಂದರನೀಕ್ಷಿಸುತ್ತುಮವಳೇ ಬಂದಿರ್ಪಳೆಂದಭ್ದಿಯಾ,
ಪದಪಿಂದೋಡುತೆ ಬಂದೊಡೇನು! ಸತತಂ ನೈರಾಶ್ಯದಿಂ ಸಾಗಿರಲ್,|
ಮುದಮಂ ನೀಡುತುಮಂತು ಬೆಟ್ಟಮಿಳಿಯಲ್, ವೀಚೀಕರಂ ಬೀಸುತುಂ,
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿ ಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ||
ಅವಳೇ (ನದಿ) ಬಂದಿರಬಹುದೆಂದು ತಿಳಿದು, ಎದುರು ಬಂದವರನ್ನು ನೋಡುತ್ತಲೋಡೋಡಿ ಬಂದು ನಿರಾಶನಾಗಿ ಪಿಂದಿರುಗುತ್ತುಮಿರಲಾಗಿ, ಕಡೆಗೂ ಬೆಟ್ಟದಿಂದಿಳಿದವಳನ್ನು ವೀಚೀಕರದಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು

4) ಕಾಂಚನಾರವರ ಪರಿಹಾರ-೨:
ಹೃದಯೋತ್ಕರ್ಷಣದಿಂದೆ ಕೃಷ್ಣನ ತೆರಂ ತಾನಾಗವೇಳ್ಕೆನ್ನುತುಂ,
ಮುದದಿಂ ಪೊತ್ತಿರೆ ಜಂತುವಂ ಪವಳಮಂ ರತ್ನಂಗಳಂ ಗರ್ಭದೊಳ್,
ಪದಪಿಂ ತನ್ನೆಡೆಗೈದಳಂ ತ್ಯಜಿಪುದೇಂ!ಪೆಣ್ಣೆಂದು ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯದಿಂ!
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿ ಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ

5) ಕಾಂಚನಾರವರ ಪರಿಹಾರ-೩:
ಇದು ಕಾಂತಾರದ ಪಣ್ಣನರ್ತಿಯೊಳೆ ತಾಂ ತಿಂಬೊಂದು ಚಾಪಲ್ಯಮೋ!
ಮುದದಿಂ ವಾರಿಯಪೂರ್ವಮಾಧುರಿಯನೇ ಪೀರಲ್ಕೆ ಸನ್ನಾಹಮೋ!
ಪುದುವಾಳ್ದರ್ಕಳ ವಾರ್ತೆಯಂ ಜಗದೊಳಿಂದಾಲಿಪ್ಪ ಸದ್ಭಾವಮೋ!
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿ ಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ
(ನದಿಯು ಹೊತ್ತು ತರುವ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವಾಸೆಯೋ!, ನದಿಯ ನೀರಿನ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಹೀರುವ ಆಸೆಯೋ! ನದಿಯ ಇಕ್ಕೆಲದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೂಡಿಬಾಳುವವರ ಕ್ಷೇಮಸಮಾಚಾರವನ್ನು(ವಾರ್ತೆ) ಅರಿವ ಒಳ್ಳೆಯತನವೋ!… ನದಿಯನ್ನು ಕಂಡು, ಅಚಲವಾದ ಸಾಗರ….)

6) ಗಣೇಶಭಟ್ಟ ಕೊಪ್ಪಲತೋಟರ ಪರಿಹಾರ:
ಅದು ದಲ್ ವಿಷ್ಣುಪದೋತ್ಥಮಾಗಿ ಕವಿಯಾ ಸದ್ಭಾಜನಕ್ಕೈದು ಮ-
ತ್ತಿದೊ ಹೈಮಾಚಲಗಾಮಿಯಾಯ್ತು ಜವದಿಂ ವಿಶ್ವೇಶಮಸ್ತಸ್ಥಿತಂ|
ಪದಪಿಂದೆಯ್ದಿರೆ ವೀಚಿಹಸ್ತಗಳೊಳಂ ತಾಂ ಸ್ವಾಗತಂ ಗೆಯ್ಯುತುಂ
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿ ಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ||
(ಅದು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಾಲಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮನ ಭಾಜನಕ್ಕೆ ಬಂದು, ಶಿವನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹರಿದು ಬಂದುದು, ಎಂದು ಅದನ್ನು ತನ್ನ ತರಂಗಗಳೆಂಬ ಕೈಗಳಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಾ ಸಾಗರವೇ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರಿತು)

7) ಉಷಾರವರ ಪರಿಹಾರ:
ಮೃದುಲಂ ಮೋಹಕಮಾದಮುದ್ದುಗರುವುಂ ಚೈತನ್ಯಮಂ ಪೊಂದುತುಂ
ಪದಮಂಮೆಟ್ಟದೆಮೆಟ್ಟುತುಂ ಜಿಗಿಜಿಗಿಲ್ದುಂತಾನದಂಬಾಯೆನಲ್ |
ಮುದದಿಂ ಧಾವಿಸಿ ಗೋವೊಡಂ ಮೊಲೆಗೊಡಲ್ ಸಾಮಾನ್ಯಮೇನಂತುಟೇ
ನದಿಯಂ ಕಂಡೊಡನೋಡಿ ಬಂದುದೊಲವಿಂದಂ ಸೇರ್ದುದಯ್ ಸಾಗರಂ ||
ನದಿಯು ಸಾಗರದಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ “ಮರಿ”ಯೇ ಅಲ್ಲವೇ?!!

1) ಶ್ರೀಲಲಿತಾ ರೂಪನಗುಡಿಯವರ ಪರಿಹಾರ:
महायुद्धे पूर्णे भुवन-बहु-भारे विगलिते
बृहद्वृक्षस्याधो हसितवदनेन क्रमविदा ।
हृषीकेशेनान्ते प्रतिगमननाट्यं स्वमनसो
विनोदार्थं सार्थं घटितमथ मृत्यु-प्रकरणम् ॥
(ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ನಿರ್ಯಾಣ)

2) ಉಷಾ ಉಮೇಶರ ಪರಿಹಾರ-೧:
ಅನೂಚಾನಂ ಸಾವೈ, ನಶಿಸುತುದಿಸಲ್ ಮಾನವರೊಳಿಂ
ತನಂತಂ ಚೈತನ್ಯಾನ್ವಿತಕಣಚಯಂ ತಾಮನುದಿನಂ|
ಪುನರ್ಜನ್ಮಕ್ಕಂ ನಿಶ್ಚಿತಮದನಿವಾರ್ಯಂ ಮರುಳೆ ಕಾಣ್
ವಿನೋದಕ್ಕಂ ತಕ್ಕಂತೊದವಿದುದು ಮೃತ್ಯು ಪ್ರಕರಣಂ!!
ಮಾನವ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯ ಜೀವಕಣಗಳು ಸತ್ತು ಹುಟ್ಟುತ್ತಿರುವಾಗೆ – ಪುನರ್ಜನ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ನಿಶ್ಚಿತ ಮರಣದಾಟದ ಬಗೆಗಿನ ಪೂರಣ

3) ಉಷಾ ಉಮೇಶರ ಪರಿಹಾರ-೨:
ದಿನಂ ಕಾರ್ಯಾಕಾರ್ಯಂ ಗಡ ಮನುಜಗಂ ಜಾಗೃತಿಯೊಳುಂ
ವಿನಾಕಾರ್ಯಂ ತಕ್ಕಂತೊದವುದದೊ ಸ್ವಪ್ನಪ್ರಕಟಣಂ
ಅನಾಯಾಸಂತಂ ಕಾಣ್ ಕಡುನಿದಿರೆಯಿಂದೆಚ್ಚರಗೊಳಲ್
ವಿನೋದಕ್ಕಂ ತಕ್ಕಂತೊದವಿದುದು ಮೃತ್ಯು ಪ್ರಕರಣಂ
“ಜಾಗೃತ್ – ಸ್ವಪ್ನ – ಸುಷುಪ್ತಿ” ಯ ಕೌತುಕದ ಬಗೆಗಿನ ಪೂರಣ. “ಗಾಢನಿದ್ರೆ” ಮರಣಕ್ಕೆ ಸಮ ಅಲ್ಲವೇ?