ಪದ್ಯಪಾನ – पद्यपानम्

ಶಶಿಕಿರಣ್ ರವರ ಪದ್ಯ – ಹೂವಿನ ಬಗೆಗಿನ ಅನ್ಯೋಕ್ತಿ:
मा कत्थिष्ठाः सुम व्यक्तं सौरभत्वात्कदाचन।
विप्रकीर्णत्वमाप्नोषि वियोगाद्गुणसम्पदः॥
ಹೂವೇ, ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಸೌರಭವಿದೆಯೆಂದು ಬೀಗದಿರು, ಗುಣ(ದಾರ)ವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನೀವು ಬಿಡಿಯಾಗಿಯೇ (ಬೆರೆಯದೆಲೆ) ಉಳಿಯುವೆ.
——-
ಉಷಾರವರ ಪದ್ಯ – ಉಪ್ಪು & ಸಕ್ಕರೆಯ ಸಂವಾದ:
ಒದಗಿರ್ಪುದೆನಗೂಟದೆಲೆಯ ಬಲತುದಿ ಭಾಗ್ಯ-
ಮದೆ ನಿನ್ನನೆಡಕಿಡುದ ನಾನು ಬಲ್ಲೆಂ|
ಮದಮೆಂತದೆಲೆಮರುಳೆಯೆನಗಿಲ್ಲ ಪರ್ಯಾಯ
ಬದಲುಂಟು ನಿನಗೆ ಕಾಣ್ ಜೇನು ಬೆಲ್ಲಂ||
ಉಪ್ಪಿಗೆ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟೇ ಇಲ್ಲ ಅಲ್ಲವೇ? ಹೇಗಿದೆ ಅದರ ಆಲ್ಟರ್ಕೇಟ್?
——-
ವೀಣಾರವರ ಪದ್ಯ – ಸೂರ್ಯ ಹಸಿರಾಗಿ ಕಂಡರೆ
रविर्हरिद्वर्णमवाप्नुयाच्चेत्
सुवर्णवर्णं गिरिकाननादि।
सूर्यो धारा स्याद्धरणिश्च सूर्यः
किं नामनि स्यात् क्रियया ह्यभिज्ञा।।

ಶ್ರೀ ರಾ. ಗಣೇಶರ ಪದ್ಯ:
ಸೀಸ:
ಪುಣ್ಯಕೋಟಿಯ ಕಥೆಯನೊಂದು ಮುದಿದನವಲ್ಲಿ ಕರುಗಳ್ಗೆ ಕೂರ್ಮೆಯಿಂದೊರೆಯುತಿರಲು
ನೊಗದ ಭಾರಕೆ ನೊಂದ ಗೋಣುಗಳ ಕಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಂದೆಡೆಯೊಳೆತ್ತು ಕಥಿಸುತಿರಲು|
ಕರೆಯ ಬಂದಾಕೆಯಂ ಲೀಲೆಯಿಂ ಝಾಡಿಸಿದ ಮೋಜನಾ ತೊಂಡುದನಮೊರೆಯುತಿರಲು
ಹುಲ್ಲುಹುರುಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುರುಳುತಿರುಳುಗಳಿಲ್ಲವೆಂದು ಘೂಂಕರಿಸುತಿರೆ ಗೂಳಿಯತ್ತಲ್||

ತೇಟಗೀತಿ:
ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯ ನಡುವೆ ಗುಂಗಾಡು ಗುನುಗಿನಲ್ಲಿ
ಸದ್ದು ಸದ್ದೆಂದು ಬಾಲಮಂ ಬೀಸಿ ಬೀಸಿ|
ಪಶುಸಮೂಹಮದು ಸಂಭಾಷಣೆಗಳ ನಡುವೆ
ಮೆಲುಕುಹಾಕುತ್ತುಮಿರ್ಪುದೈ ಹಿಂಡಿತುಂಡಂ||

Two verses by Raghavendra Hebbalalu on Kali’s smile:

कालकाललयलास्यसमाप्तौ
नन्दिता नृतिमनोज्ञतया सा।
कालिका मुहुरपीक्षणकामा
हासवित्तमददन्नटराजे।।
At the end of the destroyer’s dance of dissolution,
She was pleased with the beauty of the dance.
Kaalii, desirous of seeing it again,
Gave the money of her smile to the king of dancers.
(नटराट् – नटराजे)

त्रिकालाव्याकृतः स्थाणुर् व्याकृत्यै याचितो यदा।
कालीहासस् तदोत्पन्नः पातु धात्वर्थदो मुदा।।
When the motionless Shiva, the one who is unmanifest in all three times was beseeched for vyAkaraNa,
Kaalii laughed then. May her laughter that gives meaning to dhaatus gladly protect.

ಶಶಿಕಿರಣ್ ರವರ ಪರಿದ್ಯಗಳು:
ಪರಾನುಭವಸಾಕಲ್ಯಮಪರೋಕ್ಷತಯಾ ಯಯಾ|
ಪ್ರಸ್ತುತೀಕ್ರಿಯತೇ ಸ್ತೌಮಿ ತಾಮೂಹಾಂ ಪ್ರತಿಭಾತ್ಮಿಕಾಮ್||
ಪ್ರತಿಭಾರೂಪದ ಊಹೆಗೆ ನಮ್ಮ ವಂದನೆ. ಅದರಿಂದ ಪರತತ್ತ್ವದ ಅನುಭವವು (ಅಥವಾ ಬೇರೆಯವರ ಅನುಭವಗಳು) ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ, ಅಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗುತ್ತವೆ.

ಶ್ರೇಯಸೇ ಭೂಯಸೇ ಭೂಯಾದಿಭವಕ್ತ್ರಸ್ಯ ಪೀನಸಃ /
ಜಗತಃ ಪಿತರೌ ಯೇನ ಸಮಭೂತಾಂ ಸಸಾಧ್ವಸೌ //
ಜಗನ್ಮಾತಾಪಿತೃಗಳ ಕಳವಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಗಣಪತಿಯ ಶೀತ ನಮ್ಮಗೆ ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ತರಲಿ.

ಭಗವಾನ್ನಿಜಭಕ್ತಾನಾಂ ಸ್ವಯಂ ರಕ್ಷಾಂ ಚಿಕೀರ್ಷತಿ /
ಇತ್ಯೇವಂ ಬೋಧಯಿತ್ರೇ ತೇ ಬಿಡಾಲಶಿಶವೇ ನಮಃ //
ಭಗವಂತ ತನ್ನ ಭಕ್ತರನ್ನು ತಾನೇ ಸ್ವಯಂ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆಂದು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಬೆಕ್ಕಿನ ಮರಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ. (ಇಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಜಾಲಕಿಶೋರನ್ಯಾಯ ವಿವಕ್ಷಿತ. ಹೇಗೆ ಬೆಕ್ಕು ತನ್ನ ಮರಿಗಳನ್ನು ತಾನೇ ಬಾಯಲ್ಲಿ ದೃಢವಾಗಿ–ಆದರೆ ಮೃದುವಾಗಿ–ಹಿಡಿದು ಅವುಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಕೂಂಡೊಯ್ಯುವುದೋ ಹಾಗೆ ಭಗವಂತ ಭಕ್ತರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ.)

ವೀಣಾ ಉದಯನರ ಪದ್ಯಗಳು:
विकल्पशतसामग्रीमब्धिबुद्धिषु विस्तृताम् ।
चातुरङ्गीमिमामूहामूहे कोहा भवद्गता? ।
ನೂರಾರು ವಿಕಲ್ಪಗಳೆಂಬ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು(pawns), ಅಬ್ಧಿ(10^9)ಬುದ್ಧಿಗಳೆಂಬ ವಿಸ್ತಾರದಲ್ಲಿ(ಹಾಸು) ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಊಹೆಯು ಚತುರಂಗವೇನೋ ಎಂದು ನನ್ನ ಊಹೆ, ನಿಮ್ಮದೇನು?

गजवक्त्रक्षुतं श्रुत्वा भीताः कैलासवासिनः।
करोनाशंकया माता कषायमकरोत् भृशम्।।

ರವೀಂದ್ರಹೊಳ್ಳರ ಪದ್ಯ:
ಅಚ್ಚರಸಿತಟ್ಟೆಯಿದೊ ನೆಲ
ಗಚ್ಚಿರೆ ಸುರಶಾಪದಿಂದೆ ಟೆಂಠಣಿಸುತೆ ಬಂ
ದೊಚ್ಚಯದಿಂ ವರ್ತಿಸುತಿಳೆ
ಮೆಚ್ಚುವವೋಲ್ ನರ್ತಿಸುತ್ತೆ ನಭಕೇರ್ದಪಳಯ್||

ತಟ್ಟೆ ಎಂಬ ಅಪ್ಸರೆ ಸುರಶಾಪದಿಂದ ನೆಲ ಕಚ್ಚಿರೆ, ಟೆಂಠಣಿಸುತೆ(ವಿರೋಧಿಸು – ಈ ಪದ ತಟ್ಟೆ ಬಿದ್ದಾಗಿನ ಸದ್ದನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ) ಒಚ್ಚಯದಿಂದ (ಸ್ನೇಹದಿಂದ) ಸುತ್ತುತ್ತ, ಜಗ ಮೆಚ್ಚುವಂತೆ ನರ್ತಿಸುತ್ತ ಮತ್ತೆ ಆಕಾಶಕ್ಕೇರುತ್ತಾಳೆ)

ರವೀಂದ್ರಹೊಳ್ಳರ ಪದ್ಯ:
ಘನದೇವಸ್ಥಾನಂಗಳ-
ನನುವರ್ತಿಸಿ ದೈವಬಲದೊಳಾಗಮಿಸಿರಲಾಂ|
ಮನೆದೇವರ ಸನ್ನಿಧಿಯೊಳ್
ಮನವಂಜುವುದಾತನೆನ್ನನರಿಯನೆ ದಿಟದಿಂ||
(ದೇವರು ಹತ್ತಿರವಾದಷ್ಟೂ, ಅವನನ್ನು ‘fool’ ಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟ)