Jul 272014
 

ಬನ್(bun), ಗನ್(gun), ಪನ್(pun), ರನ್(run) ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ನಿಮ್ಮ ಇಚ್ಛೆಯ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಇಚ್ಛೆಯ ವೃಕ್ಷದ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿರಿ

  23 Responses to “ಪದ್ಯಸಪ್ತಾಹ ೧೧೯: ದತ್ತಪದಿ”

  1. ನೆರಳನೀಡುತಲಿರ್ಪೆ ಬಿಸಿಲ ಬನ್ನವ ಸಹಿಸೆ
    ಪೊರೆಯುತಿಹೆ ಗಗನದಾ ಪಕ್ಕಿಗಳನು|
    ನರನಹಿಂಸೆಗೆ ಸಿಲುಕಿದುರುಮಳುಕದಾ ಹೊಂಗೆ
    ಮರದಸಂಪನ್ನವೆಲ್ಲಿಯು ಮೊಳಗಲಿ|

    • ’ಗಗನದ’ ಮತ್ತು ’ಗಗನದಾ’ಗಳನ್ನು ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗದು. ಗಗನದಾ = ಗಗನದ+ಆ. ಇಲ್ಲಿ ’ಆ’ ಎಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಲು ಸಂದರ್ಭವಿಲ್ಲ.
      ಪೂರ್ವಾರ್ಧವು ಮರವನ್ನು ಸಂಬೋಧಿಸಿ ಹೇಳಿದ ಮಾತು; ಉತ್ತರರ್ಧವು ಸಮಾರೋಪವಾಕ್ಯ.
      (ಸಿಲುಕಿದುರು…. Typo)

      ಹೀಗೊಂದು ಸವರಣೆ:
      ನೆರಳ ನೀಡುವುದೆಮಗೆ ಬಿಸಿಲ ಬನ್ನವ ಕಳೆದು,
      ಪೊರೆದಿಹುದು ಗಗನಗಾಮಿಗಳನೆಂದುಂ|
      ಕೊರಗದಿದೆ ನರನ ಘರ್ಷಣೆಗೆಂದುಮೀ ಹೊಂಗೆ-
      ಮರದ ಸಂಪನ್ನತೆಯು ಮೊಳಗಲೆಲ್ಲು||

  2. विहङ्गाहिबन्धुं मृगैः पूज्यमानं
    प्रयाणे नराणां विपन्नाशकं तं।
    गणेशेन तुल्यं सुपीनं मनोज्ञं
    सृतेः पार्श्वतो वर्तमानं नमामि॥

    [मार्गपार्श्ववर्तिनं वृक्षं नमामीति।]

    • हा हन्त। उपरि run-मुद्रणं न कृतम्।

      विहङ्गाहिबन्धुं मृगैः पूज्यमानं
      प्रयाणे विहारं मनोरञ्जकं तम्।
      गणेशेन तुल्यं विपन्नाशकत्वात्
      सृतेः पार्श्वतो वर्तमानं नमामि॥

      • विस्मृत्य मुद्रणं कर्तुं ’रन्’शब्दममुथा भवान्।
        धावन्नागतवान् किं भो विश्वास वासुकिप्रसूः॥
        ——-
        ದತ್ತಶಬ್ದಂಗಳನ್ತ್ಯಂ ಕೇಳ್ ’ತ’ವರ್ಗಾಕ್ಷರಮಲ್ಲಮೇಂ?
        ಒತ್ತರಿಟ್ಟು ’ವಿಪನ್ನಾ’-’ಬನ್ಧು’ಮಿನ್ನು ಚ-ಟ-ವರ್ಗಣಂ!
        ಚವರ್ಗ> रञ्जकं. ಟವರ್ಗ> गणेशेन 🙂
        (ಚಾಟುಪದ್ಯವಾದ್ದರಿಂದ, ಪ್ರಾಸಹ್ರಾಸ ಹಾಗೂ ಯತಿ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿಕೆ)

  3. ಬನ್ನಗಳಂ ಕರಂ ಸಹಿಸುತುಂ ಬಿಸಿಲಿಂ ಮಳೆಯಿಂದುಮೆಂದಿಗುಂ
    ಗನ್ನಿಗರಿಂಗುಮೊಲ್ಮೆಬಗೆಯಿಂ ಕುಡುತುಂ ನೆಳಲಂ ರಸಾರ್ದ್ರಮಂ |
    ಪನ್ನತಗಳ್ ಮರಂಗಳುರೆ ಕಾರುಣಭಾವದಿನಿರ್ದು ಸತ್ಯದೊಳ್
    ರನ್ನಗಳಲ್ತೆ ಭೂಮಿಭವಭಾಗ್ಯಮೆ ಬೀಜಮಿವಕ್ಕಮೆಂಬೆನಾಂ ||

    ಗನ್ನಿಗರು = ಮೋಸಗಾರರು.

    • ತಾತ್ಪರ್ಯ – ಪನ್ನತ ( ಧೀರ ) ವೃಕ್ಷಗಳು ಬಿಸಿಲು ಮಳೆ ಮೊದಲಾದ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸಹಿಸುತ್ತಾ ಸಜ್ಜನ-ದುರ್ಜನರೆಂಬ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ರಸಾರ್ದ್ರವಾದ ನೆರಳನ್ನಿತ್ತು ಉಪಕರಿಸುತ್ತವೆ. ಇವೇ ನಿಜವಾದ ರತ್ನಗಳು. ಭೂಮಿವಾಸಿಗಳಾದ ಮನುಷ್ಯರ ಭಾಗ್ಯವೇ ಈ ವೃಕ್ಷಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಬೀಜವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ.

  4. ಮನೆಯಂಗಳವನೆ ಬನ ಗೈವ ಚೂತತರು ತಾಂ
    ಮನದ ತಂಪನಗುರಿಸೆ ಸಹಕರಿಸದೇಂ?
    ಇನಿಸು ಗುಂಗ ನವಗಬ್ಬಕೆನೆ ಬಸಿದೀವ ಮಿಡಿ,
    ಬನಿದು ಕಳಿಗುಂ ಚಿನ್ನ-ರನ್ನರ್ಗೆನೆ!

  5. A working woman is unable to tie her infant daughter’s plait daily. So she gets the child’s hair bobbed. This resembles a trimmed fence shrub.

    ಬನ – garden
    ಅಜಗನ್ಧಿಕಾ – a shrub
    ವಾಟ – fence
    ಗ್ರಂಥನ – ಹೆಣೆಯುವುದು

    ಪುಷ್ಪಿತಾಗ್ರ|| ಬನಗಳೊಳು ವಿಭಕ್ತಗೊಳ್ಳುತೆಂತೋ
    ಕೊನರಜಗನ್ಧಿಕ ವಾಟಮಿಂತುಮಾಯ್ತಯ್|
    ವನಿತೆಯು ವಪನಂ ಮಗಳ್ಗೆ ಗೈದೊಲ್
    ದಿನದಿನಮುಂ ಜಡೆಯನ್ನೆ ಗ್ರಂಥಗೈವಳ್?|

  6. ಕೀಲಾಲಕ್ಕೆಣೆಯಪ್ಪ ಪಣ್ ಪನಸವಂ ವೃಕ್ಷಂ ಸದಾ ನೀಡಲುಂ
    ಶಾಲಾಯಾಸವದೂರಕಟ್ಟುತಣುಗನ್ ತಿಂಬನ್ ಮಹಾಮೋದದಿಂ
    ಸೋಲುಣ್ಣಂ ಸವಿಯುಂಡ ಜಾಣನಿದರಾ ಶೂರನ್ ದಿಟಂ ಭೂಮಿಯೊಳ್,
    ಕೋಲಂತಾಗಲಿದುಂ ಕಲಾಭವನಕಂ, ಸತ್ತೀವುದೈ ಧಾರ್ಡ್ಯವಂ
    ಕೀಲಾಲ=ಅಮೃತ
    ಕೋಲು=ಬೆನ್ನ ಕೋಲು(ಕಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವದರಿಂದ 🙂 )
    ಕೋಲಂ(ಳಂ)ತಾಗು= ಸಹಾಯವಾಗು

    • ನಿಜಮೇ ನೀಮೆನುಮೀ ವಚಂ ಭುವನದೊಳ್| ಕಂಡಿರ್ಪೆವೆಲ್ಲೆಲ್ಲು ನಾಂ
      (ಇಹದಿಂ) ಬಿಜಯಂಗೈದೊಡಮಲ್ಲಮೇಂ ಕವಿವರರ್| ಸಂಭಾವಿತರ್ ವಿಶ್ವದೊಳ್ 🙂

      • ತಿಳಿದಿಲ್ಲವಲ್ಲ, ಪ್ರಸಾದ್.

        • ’ಸತ್ತು ಈವುದೈ ದಾರ್ಢ್ಯಮಂ’ ಎಂದಿರುವಿರಿ. ಹೌದು, ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕವಿಗಳೆಲ್ಲ ಅವರ ಕಾಲವಾದಮೇಲೆಯೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾಗುವುದು ಎಂದು ಆ ಪದ್ಯದ ತಾತ್ಪರ್ಯ.

  7. || ಮಲ್ಲಿಕಾಮಾಲಾ ವೃತ್ತ, ಉಪಮಾಲಂಕಾರ ||

    ರನ್ನದಂತೆಯೆ ರಾಜಿಸುತ್ತಿರೆ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷದ ಸೋಗೆಗಳ್,
    ಪನ್ನಗಂ ಪೆಡೆಯೆತ್ತಿದೊಲ್ ಮೆರೆಯುತ್ತೆ,ಬಳ್ಕುತೆ ಮಾಟದಿಂ,|
    ಚೆನ್ನಮಲ್ತೆಲೆ ಬಾಗುತುಂ ತೊನೆಯುತ್ತೆ ನಾಟ್ಯಮನಾಡೆ ತಾಂ,
    ಬನ್ನಮಿಲ್ಲದೆ ಪಕ್ಕಿಗಳ್ ಗಗನಕ್ಕೆ ಪಾರ್ದಿರೆ ಕುಳ್ಳಿರಲ್ ||

    • Fortunately you have spared the fruit and chosen to tell us about the leaves of the coconut tree!
      ಪುಣ್ಯಮೆಂಬೆನು! ಪರ್ಣವರ್ಣನೆ ಗೈಯದಿರ್ದೊಡೆ ನೀವು ಪ್ರಾ-
      ಮಾಣ್ಯಮಾಗ ಕುಷಾಕು(ಕೋತಿ)ವಾಗ್ವುದು ಹಣ್ಣ ಕೊತ್ತುತೆ ತಿನ್ನುವಾ| 🙂

      • ಧನ್ಯವಾದಗಳು ಪ್ರಸಾದರೆ. 🙂

  8. स्थाणुना मारनाराचम् भूषार्थम् चम्पकम् धृतम् ||
    यद्गन्धबन्धमोहेन तिष्ठन्ते पन्नगा नगाः ॥

    • सुन्दरं पूरणम्। स्थाधातुः परस्मैपदी। तिष्ठन्तीति स्यात्। नगशब्देन कोऽभिप्रेतः?

      • नग – न गच्छन्ति इति

        चम्पकगन्धमोहिता पन्नगा अन्यत्र न गच्छन्ति इति मया अभिप्रेतः | अत​: शन्कर​: चम्पकम धरति |

  9. पन्नगैश्च पन्नगारिभिश् च पूजितं वटं
    यात्रिकातपत्रभूतबन्धुरं हि सुन्दरम्।
    मन्दवेगगन्धवाहसङ्गतं प्रमोदकं
    नैकजीविशर्मणे दृढव्रतं नमाम्यहम्॥

 Leave a Reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

(required)

(required)